کنترل کیفیت در صنعت فولاد

احتمالاً کنترل کیفیت برای شما مفهوم آشنایی به نظر می‌رسد. آیا می‌دانید کارشناس کنترل کیفی چه کسی است؟ هنگام خرید فولاد چگونه از سلامت آن اطمینان پیدا می‌کنید؟ قبل از خرید فولاد به چه نحوی از ابعاد آن مطمئن می‌شوید؟ چگونه از اصالت و کیفیت محصولات اطلاع پیدا می‌کنید؟ چگونه در لحظه‌ی خرید، محصول را می‌توانید مشاهده کنید و با پیش‌فاکتور مطابقت دهید؟ در این مقاله قصد داریم به صورت مختصر به تمامی این سوالات بپردازیم تا در حین خرید به این موارد دقت کنید.

کنترل کیفیت چیست؟

کنترل کیفیت، مجموعه دستورالعمل‌هایی است که تضمین‌کننده‌ی تطبیق کالای تولید شده با استاندارد است. هدف کنترل کیفیت فولاد مطابقت کالای طراحی شده با استانداردهای آن است که به وسیله‌ی آزمون‌های مربوطه انجام می‌شود. QC مخفف ControlQuality به معنی کنترل کیفیت است.‌ این فرآیند برای پیدا کردن منشأ عیب‌هایی است که در حین تولید یا بعد از آن اتفاق افتاده است. در واحد کنترل کیفی، آزمایش‌های مختلفی مانند آزمون تست کشش و خمش، اندازه‌گیری ضخامت و بازرسی صافی سطح انجام می‌شود. سیستمی که هماهنگی فعالیت‌های واحدهای مختلف سازمان را برعهده دارد تا کیفیت را بهبود دهد، سیستم جامع کیفیت است. در نهایت تمامی این فعالیت‌ها برای رسیدن به هدف مجموعه یعنی رضایت کامل مشتري با کمترین هزینه‌ی تولید است.

کارشناس QC چه کسی است؟

کارشناس QC مسئول بازرسی کیفی است تا مطمئن شود محصولات سالم و بدون عیب برای مشتریان ارسال شود. از جمله وظایف او تهیه‌ی چک لیستی است که تمامی کالاها را با استانداردهای از قبل تعیین شده‌ی آن‌ها مقایسه کند، عیوب را شناسایی و در لحظه‌ی بارگیری و حمل آن‌ها نظارت کند. لازم به ذکر است که در ایران فرآیند کنترل کیفی حین تولید و پس از آن به طور متداول انجام می‌گیرد اما پس از عرضه‌ی محصول به بازار بازبینی اتفاق نمی‌افتد. پس از خرید و رسیدن کالا مشتری متوجه عیوب ظاهری مانند پوسته‌پوسته شدن، زنگ‌زدگی سطوح، تاب خوردگی، ترک یا مغایرت ابعاد آن با استاندارد می‌شود. البته باید در نظر داشت بازرسی چشمی نیز به تخصص و مهارت ویژه‌ای احتیاج دارد تا کم‌ترین خطا را به همراه داشته باشد. امروزه در سراسر دنیا شغل‌های در زمینه‌ی بازرسی و کنترل کیفی طرفداران بسیاری پیدا کرده است، اما با پیشرفت علم و خودکار شدن روندها آینده‌ی این شغل مبهم است. بعضی از افراد نیز معتقدند این افراد بیکار نمی‌شوند بلکه روند کار آن‌ها متفاوت خواهد شد. بنابراین یک کارشناس بازرسی کیفی باید به دنبال کسب دانش بیشتر باشد و با پیشرفت تکنولوژی اطلاعات آن به‌روز باشد.

به تمام فعالیت‌های برنامه‌ریزی شده که نیازمندی‌های کیفیت را برآورده کند و برای آن اطمینان دهد، تضمین کیفیت گفته می‌شود. این کارشناس به دو روش محصول را می‌تواند ضمانت کند:  آزمایش‌های مخرب (DT) و غیرمخرب (NDT)

در آزمون مخرب، کالا آسیب می‌بیند و از نظر میزان استحکام کششی، خمشی و نوع آلیاژ و گرید مورد بررسی قرار می‌گیرد تا مطابق با استانداردهای اعلام شده تضمین شود. این مرحله به‌طور متداول در کارخانجات انجام می‌شود که ابزار و تجهیزات خاصی مورد نیاز است. در آزمون غیرمخرب، به محصول آسیبی نمی‌رسد و آن را از نظر خواص فیزیکی، ابعادی و ظاهری مورد بازرسی قرار می‌دهند. این آزمون می‌تواند پس از تولید نیز انجام شود زیرا نیاز به ابزار و تجهیزات گران قیمتی ندارد و کالا آسیب نمی‌بیند، همچنین به مشتری تضمین سلامت محصول می‌دهد. انواع تست غیرمخرب عبارتند از بازرسی چشمی (VT)، بازبینی با مایع نفوذ کننده (PT)، آزمایش با ذرات مغناطیسی (MT)، رادیوگرافی و آزمایش التراسونیک است. ایراداتی که با چشم غیرمسلح قابل‌مشاهده است، می‌توان با بازرسی چشمی آن را انجام داد. هر دو روش باید طبق استانداردسازی اعلام شده مقایسه شود و جهت رفاه مشتری به او تأییدیه داده شود.

در صنعت فولاد، حین خرید و فروش در بازار هیچ نظارتی بر ابعاد، اوزان و ظاهر محصولات وجود ندارد، پس از تحویل سفارش، مشتری متوجه عیوب سطحی مانند زنگ‌زدگی، لکه امولسیون، خراش‌ روی ورق فولادی یا مغایرت با ابعاد استاندارد می‌شود. فولادها در اثر رطوبت همچنین بر اثر ضربه حین بارگیری دچار زنگ‌زدگی می‌شوند یا بعضی از آن‌ها مطابق با استاندارد ابعادی در بازار عرضه نمی‌شوند. ورق‌های فولادی باید بدون عیوب سطحی و تاب‌خوردگی باشند که خریدار می‌تواند درخواست بازبینی از محصول را داشته باشد. اگر حین ساخت، کنترل کیفیت سازه‌های فولادی اتفاق افتد شاهد سوانحی مثل ریزش ساختمان متروپل نخواهیم بود.

کارشناس QC مهد فولاد

در مهد فولاد جهت اطمینان مشتری از کیفیت و سلامت کالا پیشنهاد ارسال کارشناس کنترل کیفی ارائه می‌شود. کارشناس QC مجموعه، موظف است محصولات را از نظر ظاهری و ابعادی با استفاده از ابزاری مانند کولیس مورد بررسی قرار دهد، پس از تائید مشتری هنگام بارگیری نیز نظارت می‌کند تا محصول آسیب نبیند. به ‌طور کلی بازرس کنترل کیفی باید لیستی متناسب با استانداردها و آزمایش‌ها گزارش دهد، عیوب ظاهری و ابعادی را شناسایی و اعلام نماید. مشتری می‌تواند با اطمینان از سلامت، کیفیت و اصالت کالا خرید خود را مطابق با پیش‌فاکتور ارسال شده به‌راحتی انجام دهد.