تاثیر بورس بر بازار آهن و فولاد

بورس کالا یکی از عوامل تعیین‌کننده قیمت روز آهن‌آلات و دیگر کالاهای مرتبط با آن است. بورس کالا در کشور ما از سال 1382 فعالیت دارد؛ هدف اصلی از ایجاد آن، تعادل در بخش عرضه و تقاضا در بازار است تا به این صورت بتواند با عرضه مواد اولیه و محصولات کارخانه‌ها، بازار را به ثبات نسبی نزیک کند. در این زمینه تاثیر بورس بر بازار آهن بر کسی پوشیده نیست و ما در ادامه این مقاله از مهدفولاد به بررسی این موضوع خواهیم پرداخت. پس برای کسب اطلاعات بیشتر در ادامه ما را همراهی کنید.

رابطه بازار بورس و آهن

این روزها در بازار بورس، انواع اقلام و کالاها به چشم می‌خورد. بنابراین کالاهای بخش صنعتی مانند آهن و فولاد نیز در این زمینه وارد شده‌اند. بورس کالا همچنین عاملی تعیین‌کننده بر قیمت روز آهن‌آلات است. عرضه کالا در بورس موجب شده تا قیمت انواع کالا به‌خصوص آهن‌آلات به قیمت واقعی خود نزدیک‌تر شود؛ در این‌صورت، بازار کنترل و تنظیم بیشتر و بهتری پیدا خواهد کرد. از سوی دیگر، معاملاتی که در بازار بورس صورت می‌گیرد، به‌صورت مستقیم تحت نظارت وزارت صنعت و معدن است. با این‌حال، گاهی اوقات با بازارسازی و دستکاری در میزان عرضه و تقاضا، باز هم بورس از هدف اصلی خود دور می‌شود.  این موضوع از آن جهت اهمیت دارد که ارزش‌گذاری در بازار بورس، رابطه مستقیمی با میزان محصولات عرضه‌شده و میزان تقاضای موجود دارد. برای مثال: بر اساس شرایط اقتصادی یا سیاسی در کشور، یا در برخی از مقاطع سال مانند زمستان، عرضه محصولات فولادی محدود می شود و در بخش تقاضا نیز حجم کمی دیده می‌شود که این موضوع موجب رکود در بازار فولاد خواهد شد. از سوی دیگر، تفاوت بالای نرخ‌های بورس کالا و بازار آزاد، موجب می‌شود که تولیدکنندگان محصولات فولادی خود را در بورس کالا به‌صورت قطره‌‌چکانی عرضه کنند تا افزایش حجم در سمت تقاضا باعث افزایش درصد رقابت و در نتیجه افزایش قیمت این نوع محصولات شود. بنابراین تاثیر بورس بر بازار آهن در بهترین حالت خود، به بازار این اجازه را می‌دهد که قیمت واقعی را با توجه به پارامترهای اقتصادی و سیاسی کشف کند.    

 تاثیر بورس بر بازار آهن و فولاد

گاهی اوقات اختلال‌هایی در تامین زنجیره مواد اولیه به‌دنبال سیاست‌های نادرست حکومتی یا دلالی و رانت‌بازی در بازار بورس به وجود می‌آید که معمولا به این دلیل اتفاق می‌افتد که اغلب مواد اولیه بدون استفاده در صنایع داخلی به خارج از مرزها ارسال می‌شوند؛ به‌دنبال این مساله، مواد اولیه‌ فولادی مانند شمش، آهن اسفنجی و غیره در بخش تقاضا در بورس کالا با کمبود روبه‌رو نمی‌شوند. بورس کالا، کار قیمت‌گذاری بر روی محصولات اولیه فولادی مانند شمش فولادی را انجام داده و با این‌کار مانع از افزایش قیمت‌ها می‌شود تا به این‌صورت به ثبات در بازار کمک کند. این کار به این شکل انجام می‌شود که پس از تعیین قیمت شمش در بورس کالا و مشخص‌شدن میزان رقابت در معاملات، قیمت مقاطع فولادی در بازار آهن مشخص می‌شود. در کنار این موضوع که قیمت شمش جهانی در تعیین قیمت پایه محصولات تاثیر می‌گذارد، تحولات قیمت کامودیتی‌ها نیز در دنیا با  قیمت‌گذاری و تحولات بورس کالا یک رابطه تنگاتنگ اما با تاخیر دارند. برای محاسبه قیمت پایه محصولات فولادی مانند تیرآهن، میلگرد، نبشی و ناودانی در بورس کالا، برای آن‌ها یک بازه مثبت و منفی در نظر می‌گیرند که بر اساس 3 درصد قیمت کشف‌شده دو هفته قبلی، محاسبه و اعمال می‌گردد. در صورت عدم عرضه در دو هفته قبل، قیمت پایه بر اساس کمترین قیمت محاسبه‌شده در نظر گرفته می‌شود؛ نکته دیگر آن است که حداقل قیمت پایه میلگرد ۱۱ درصد و تیرآهن ۱۴ درصد بالاتر از قیمت کشف‌شده شمش بلوم در همان هفته محاسبه می‌شود.    

 عرضه کنندگان فولاد در بازار بورس کالا

انواع آهن‌آلات توسط تولیدکنندگان در بورس کالا و به‌صورت هفتگی و زمان‌بندی‌شده عرضه می‌شود. بر این اساس قیمت میلگرد، قیمت ورق، قیمت تیرآهن و سایر محصولات فولادی در آن مدت‌زمان تعیین می‌شود. همه تولیدکنندگان فولادی وظیفه دارند تا محصولات خود را در بورس کالا عرضه کنند. این عرضه‌کنندگان شرکت‌هایی مانند فولاد کاوه جنوب کیش، مجتمع معدنی و صنعتی چادرملو، فولاد مبارکه اصفهان، ذوب‌آهن اصفهان، فولاد خراسان، فولاد البرز ایرانیان، فولاد آذربایجان و دیگر تولیدکنندگان کوچک‌تر هستند. روش عرضه انواع آهن‌آلات در بورس کالا نیز به این‌صورت است که محصولات قابل عرضه در بورس کالا، باید تا یک روز قبل از عرضه توسط کارشناسان بورس بررسی شده و قیمت‌گذاری شود. به این‌صورت تولیدکنندگان انواع آهن‌آلات وظیفه دارند تا یک روز قبل از عرضه، محصولات فولادی خود را از طریق کارگزاری در اختیار بورس قرار بدهند. این محصولات فولادی در بورس کالا شامل میلگرد، تیرآهن، نبشی، ناودانی و شمش می‌شود که هرکدام از آن‌ها در روزهای مشخصی در بازار بورس عرضه می‌شوند.    

اصطلاحات بورس کالا

در هر بازاری اصطلاحات مخصوص به آن بازار وجود دارد؛ در بازار بورس کالا نیز مانند هر بازار دیگری، اصطلاحات پرکاربردی وجود دارد. در زیر به چند اصطلاح در این بازار اشاره می‌کنیم:

• قیمت پایه: قیمت تعیین‌‌شده توسط کارگزاری برای کالا، بر اساس یک فرمول مشخص
• حداقل عرضه: کمترین مقدار مجاز برای یک کالا طبق مقررات بورس
• حداقل خرید: حداقل مقدار مجاز خرید توسط یک کارگزاری
• حداکثر خرید در صورت وجود کالا: برابر با همه میزان کالای عرضه‌‌شده
• حداکثر افزایش عرضه: حداکثر مقدار افزایش عرضه کالا توسط عرضه‌کننده
• حداقل تغییر قیمت سفارش: شامل کمترین مقدار مجاز تغییر قیمت پس از ثبت سفارش

   

 قراردادهای بورس آهن و فولاد

در زمینه فولاد در بورس کالا 2 نوع قرارداد وجود دارد:

1. قرارداد نقدی: پرداخت مبلغ و کارمزد کارگزار به‌صورت نقدی و تحویل گرفتن کالا تا 3 روز کاری.
2. قراداد سلف: برعکس معامله نسیه تحویل کالایی در آینده که هزینه‌اش قبلا دریافت شده (پیش‌خرید)، قیمت سلف ارزان‌تر از قیمت نقد کالا است.

این نکته را نیز باید اضافه کنیم که به‌غیر از این دو قرارداد، قراردادهای دیگری مانند نسیه، آتی، اختیار خرید و اختیار فروش نیز وجود دارند که استفاده از آن‌ها نیاز به شرایط ویژه‌ای دارد.    

جمع‌بندی تاثیر بورس بر بازار آهن

بورس کالا یکی از عوامل تعیین‌کننده در قیمت روز آهن‌آلات و دیگر کالاهای مرتبط با آن است که در کشور ما از سال 1382 فعالیت دارد؛ هدف اصلی از ایجاد آن، تعادل در بخش عرضه و تقاضا در بازار است. در بازار بورس کالای این روزها، انواع اقلام و کالاها به چشم می‌خورد؛ بنابراین کالاهای بخش صنعتی مانند آهن و فولاد نیز در این زمینه وارد شده‌اند. بورس کالا همچنین عاملی تعیین‌کننده بر قیمت روز آهن‌آلات است. همچنین کار قیمت‌گذاری بر روی محصولات اولیه فولادی مانند شمش فولادی را انجام داده و با این کار مانع از افزایش قیمت‌ها می‌شود تا به این‌صورت به ثبات در بازار کمک کند. انواع آهن‌آلات توسط تولیدکنندگان آن‌ها در بورس کالا و به‌صورت هفتگی و زمان‌بندی‌شده عرضه می‌شود. بر این اساس، قیمت میلگرد، ورق، تیرآهن و سایر محصولات فولادی در آن مدت‌زمان تعیین می‌شود. همه تولیدکنندگان فولادی وظیفه دارند تا محصولات خود را در بورس کالا عرضه کنند. روش عرضه انواع آهن‌آلات در بورس کالا به این صورت است که محصولات قابل عرضه در بورس، باید تا یک روز قبل از عرضه توسط کارشناسان بورس بررسی شده و قیمت‌گذاری شود.