ضایعات آهن چه کاربردی دارد؟

در حالت کلی ضایعات به آن دسته از موادی گفته می‌شود که قابلیت بازیافت داشته باشند. این دسته از مواد کاربردهای بسیاری داشته و به همین دلیل در موارد زیادی می‌توان از آن‌ها استفاده کرد. یک دسته از این ضایعات، ضایعات آهن است که بخش بزرگی از بازار آهن را شامل می‌شود. ضایعات آهن در صنایع مختلفی به‌وجود می‌آید که اغلب در صنعت خودروسازی یا ساختمان‌سازی بیشتر به چشم می‌خورند. برخلاف زباله‌ها، قیمت ضایعات و به‌خصوص قیمت ضایعات آهن، بیشتر بوده و ارزش زیادی دارند. در ادامه این مقاله از مهدفولاد به معرفی بیشتر ضایعات آهن و کاربرد آن می‌پردازیم. پس با ما همراه شوید.

فرآیند بازیافت ضایعات آهن چگونه است؟

فرآیندهایی که بر روی ضایعات آهن انجام می‌شود، به شرح زیر است:

فرآیند جمع‌آوری ضایعات آهن

فرایند جمع‌آوری معمولا توسط بازیافتی‌ها و از مناطق مسکونی در محله‌های مختلف انجام می‌شود و سپس همه آن‌ها در یک مکان روباز و بزرگ انبار می‌شوند. این مواد جمع‌شده تنها آهن نیست و شامل فلزات غیر آهنی نیز می‌شود. برای جداکردن فلزات آهنی از غیر آهنی، از آهنرباهای بزرگ استفاده می‌شود و به این‌صورت دسته‌بندی می‌شود.

فرآیند بازیافت ضایعات آهن

بعد از فرایند جمع‌آوری، نوبت به بازیافت می‌رسد که این کار با انتقال آن‌ها از انبار به کارخانه برای بازیافت شروع می‌شود. در کارخانه‌ها نیز برای انجام فرایند بازیافت ضایعات آهنی، آن را تفکیک می‌کنند؛ سپس ضایعات را بر روی تسمه نقاله ریخته و بعد به دستگاه ریزاننده منتقل می‌کنند. این دستگاه‌ها مواد واردشده را به تکه‌های کوچک و بزرگ تبدیل می‌کند که ترکیبی از ضایعات فلزی و دیگر ضایعات است. سپس با استفاده از استوانه‌ای مغناطیسی فلزات از دیگر ضایعات جدا شده و به‌صورت منظم و تمیز طبقه‌بندی می‌شوند. استفاده از این استوانه کمک می‌کند تا مرحله جداسازی سرعت بیشتری پیدا کند. بعد از این مراحل، تکه‌های فولاد چسبیده به استوانه مغناطیسی جداسازی شده و به دست مشتریان مخصوص خود می‌رسد. باقی‌مانده ضایعات هم که به تسمه نقاله دیگر رسیده، مجددا جداسازی شده و توسط بازرس بررسی می‌شود تا ضایعات مفید از بین نروند.    

انواع ضایعات آهن

ضایعات آهن دارای انواع مختلفی به شرح زیر است:

• ضایعاتی که وزن آن معادل یک تن بر مترمربع یا بیشتر است و به آن‌ها، سنگین‌بار گفته می‌شود.
• محصولات فولادی که در ساختمان‌سازی کاربرد دارند، ویژه نام دارند و شامل خرده میلگرد، تیرآهن و قوطی پروفیل می‌شوند. در این زمینه استاندارد میلگرد دارای اعداد متفاوتی است که در پایان مقاله به آن اشاره می‌کنیم.
• ضایعاتی که از لحاظ کیفیت و قیمت ارزش بالایی دارند را سوپر ویژه می‌گویند.
• ضایعاتی که در ترکیب شیمیایی خود دارای عنصرهای فسفر،گوگرد، مس،کروم، نیکل و آهن است را درجه یک می‌نامند.
• ضایعات درجه دو و درجه سه که  مانند ضایعات درجه یک هستند، با این تفاوت که میزان ترکیبات شیمیایی متفاوت است.
• حلب، که از این نوع ضایعات می‌توان به قوطی‌های نگهدارنده مواد غذایی اشاره کرد.

   

قیمت ضایعات آهن

قیمت ضایعات آهن موضوع مهم دیگری در این زمینه است که به‌صورت مرتب در حال تغییر است و عوامل مختلفی مانند عرضه و تقاضا ، افزایش نرخ ارز و هزینه‌های حمل‌ونقل می‌تواند بر آن مؤثر باشد.

تغییر در میزان عرضه و تقاضا

قیمت ضایعات آهن با تغییر در میزان عرضه و تقاضا تغییرات زیادی را تجربه می‌کند. به این صورت که با بالارفتن تقاضا، قیمت ضایعات آهن افزایش پیدا کرده و بالارفتن عرضه موجب کاهش قیمت آن می‌شود.

افزایش نرخ ارز

از آنجایی‌که در کشور ما نرخ دلار و ارز با نوسانات بسیاری روبه‌رو است، شاهد تغییر هرروزه قیمت‌ها هستیم که بازار ضایعات آهن نیز از این موضوع مستثنی نیست. علی‌رغم آنکه در بازارهای جهانی هم قیمت فلزات تغییر می‌کند، اما در داخل کشور این تغییرات و نوسانات بسیار بیشتر است.

افزایش قیمت فولاد در بازارهای جهانی

همان‌طور که گفتیم، قیمت فولاد در بازارهای جهانی هم دچار نوسان می‌شود و به همین دلیل تاثیر زیادی بر قیمت ضایعات آهن می‌گذارد.

 هزینه‌های حمل و نقل

ضایعات آهن برای موارد متعدد مصرفی که دارد، نیاز به حمل‌ونقل به انبارها و کارخانه‌ها پیدا می‌کند. این موضوع موجب افزایش قیمت این ضایعات شده و افزایش قیمت سوخت نیز در این زمینه دخیل است.    

کاربرد ضایعات آهن

کاربرد ضایعات آهن را می‌توان در موارد زیر خلاصه کرد:

• ساخت محصولات فلزی جدید با استحکام بالا: طی یک فرآیند با استفاده از قوس الکتریکی تبدیل به فلزاتی می‌شوند که استحکام بالایی داشته باشند. در این زمینه می‌توان به فولاد ضد خش اشاره کرد.
• ساخت ابزارهای خانگی: ساخت صندلی، میزها و نیمکت‌ها از مواردی هستند که با استفاده از ضایعات ساخته می‌شوند.
• کاربردهای هنری: مجسمه‌سازی و آثار هنری در این دسته هستند و از آن جهت کاربرد دارد که تولید آن‌ها در مقایسه با تولید این محصولات از مواد خام به‌صرفه‌تر است. برای مثال: قیمت ورق سیاه ساخته‌شده با ضایعات آهن بسیار کمتر از ورق ساخته‌شده با مواد اولیه است.
• کاربردهای صنعتی: استفاده در جاده‌‌سازی، پل‌سازی، تولید خودرو یا حتی تولید هواپیما.
• ساخت باتری: بخش زیادی از ساخت باتری خودرو یا حتی باتری‌های معمولی با استفاده از ضایعات آهن صورت می‌گیرد. این کار از این جهت انجام می‌گیرد که به لحاظ اقتصادی به‌صرفه‌تر بوده و در نهایت قیمت محصول نهایی را بسیار کاهش می‌دهد.

   

استاندارد میلگرد در ایران

بخش عمده‌ای از ضایعات آهن برای ساخت میلگرد استفاده می‌شود که در کشور ما 3 استاندارد برای میلگرد وجود دارد:

• استاندارد میلگرد روسی: استاندارد میلگرد روسی برگرفته از استاندارد GOST 5781 کشور روسیه است و تا مدت‌ها در ایران کاربرد داشت. طبق این استاندارد، میلگردها در 3 دسته تا سایز 40 تولید می‌شوند.
• آیین نامه آبا: در این آیین‌نامه برای میلگردها شرایطی در نظر گرفته شده است که بر اساس آن، مقاومت تسلیم آرماتور در اعضای قاب‌های مقاوم در برابر زلزله، نباید بیشتر از 400 مگاپاسکال در نظر گرفته شود.
• استاندارد میلگرد در ایران: استاندارد میلگرد ایران به شماره ISIRI 3132 تحت عنوان " میلگردهای فولادی گرم‌نوردیده برای تسلیح بتن – ویژگی‌ها و روش‌های آزمون" برای نخستین بار در سال 1369 توسط سازمان ملی استاندارد ایران تدوین شد و برای دومین بار نیز در تیرماه سال 1392 مورد تجدیدنظر قرار گرفته است. استاندارد میلگرد در ایران برگرفته از استانداردهای مرجع اروپا EN، آلمان DIN، ژاپن GIS، آمریکا ASTM و استاندارد جهانی ISO است.

   

 جمع‌بندی

در حالت کلی ضایعات به آن دسته از موادی گفته می‌شود که قابلیت بازیافت داشته باشند. این دسته از مواد کاربردهای بسیاری داشته و به همین دلیل هم در موارد زیادی می‌توان از آن‌ها استفاده کرد. یک دسته از این ضایعات، ضایعات آهن است که بخش بزرگی از بازار آهن را شامل می‌شود. قیمت ضایعات آهن موضوع مهمی در این زمینه است که به‌صورت مرتب در حال تغییر است و عوامل مختلفی مانند عرضه و تقاضا، افزایش نرخ ارز و هزینه‌های حمل‌ونقل می‌تواند بر آن مؤثر باشد.