بندیل چیست؟

بندیل نوعی بسته‌بندی مقرون‌به‌صرفه و ایمن برای محصولات فولادی است که مزایای فراوانی دارد. این نوع بسته‌بندی بیشتر برای مقاطعی مانند میلگرد و حتی در برخی از موارد لوله به‌کار گرفته می‌شود. چه میلگرد به‌صورت شاخه و چه به‌صورت کلاف عرضه شود، به هر حال می‌توان از این ابزار کاربردی برای بسته‌بندی آن استفاده کرد.

هر بندیل را می‌توان برای تعداد محدودی از میلگرد یا برخی از مقاطع فولادی دیگر به‌کار برد. در واقع، وزن بندیل که معمولا ۲ تا ۵ تن است، تعداد میلگرد مجاز را تعیین می‌کند. همچنین قوانین و اصول دیگری نیز برای استفاده از این محصول پرکاربرد وجود دارد. در این مقاله از مهدفولاد قرار است همه چیز را درباره بندیل میلگرد و سایر محصولات بدانید.

بندیل میلگرد چیست؟

بندیل میلگرد همان بسته‌بندی است که با آن میلگرد را از کارخانه عرضه می‌کنند. بندیل که معادل انگلیسی آن bundle  است، یکی از کاربردی‌ترین ابزارها در صنعت تولید و فروش انواع میلگرد به حساب می‌آید. اصطلاح bundle در زبان انگلیسی به معنای دسته است و به دسته‌‌ای از محصولات اشاره دارد. Bundling نیز به فرایند بسته‌بندی محصولات و مقاطع فولادی اشاره دارد.

در واقع، دسته‌های میلگرد به‌وسیله بندیل یا تسمه به یکدیگر متصل شده و به‌راحتی حمل‌ونقل می‌شوند. این تسمه از جنس فولاد بوده و دورتادور محصولات مختلف بسته می‌شود. این تسمه ممکن است به‌صورت مفتول یا ورق آهنی باشد؛ به این ترتیب خطر افتادن و رهاشدن میلگرد و محصولاتی از این قبیل در صنعت حمل‌ونقل مقاطع فولادی بسیار کاهش یافته است.

بندیل‌ها چه اطلاعاتی را ارائه می‌دهند؟

هر بندیل علاوه‌بر اینکه نگهدارنده دسته‌های میلگرد هستند، مشخصه‌های محصول موردنظر را نیز در خود دارند؛ یعنی یک پلاک بر روی بندیل نصب شده و اطلاعاتی درباره محصول روی آن درج می‌شود.

این اطلاعات شامل نام یا نشان تجاری شرکت تولیدکننده، استاندارد، وزن بسته‌بندی برحسب کیلوگرم، نوع و نمره میلگرد (قطر اسمی)، شماره بسته یا بهر، شماره ذوب، نشان استاندارد ملی ایران، علامت تاییدیه کنترل کیفی، مشخصه سازنده میلگرد و نوع میلگرد و تاریخ تولید محصول موردنظر است.

استفاده از بندیل برای عرضه میلگرد چه مزیت‌هایی دارد؟

مزیت‌های این روش بسته‌بندی به شرح زیر است:

1. بندیل‌ها به‌عنوان محافظ عمل کرده و از آسیب رسیدن به میلگرد جلوگیری می‌کنند. با بستن میلگردها به هم، امکان افتادن و رهاشدن آن‌ها به‌شدت کاهش می‌یابد.
2. این محصولات برای حفظ امنیت نیروی انسانی به‌خصوص در مسافت‌های طولانی ضروری است؛ چون محصولات فولادی سنگین و گاهی دارای لبه‌های تیز و آسیب‌زننده است. بستن اصولی این محصولات به هم، احتمال ایجاد آسیب را کم می‌کند.
3. حمل‌ونقل محصولات فولادی با این نوع بسته‌بندی بسیار راحت است. بستن باندل به دورتادور محصولات، کار نیروی انسانی و ماشین‌های حمل‌ونقل را آسان می‌کند.
4. بر روی بندیل‌ها اطلاعات کاملی از نام و نشان تجاری، وزن، تعداد و همچنین کیفیت و استانداردهای محصولات وجود دارد. این ویژگی کار ناظران و تحویل‌گیرنده‌های بار را راحت می‌کند.
5. وزن‌کشی، نگهداری و شناسایی مشخصات میلگرد در این روش آسان‌تر از دیگر روش‌ها است.
6. در این روش امنیت میلگرد در برابر سرقت افزایش می‌یابد؛ چراکه نمی‌توان این بسته‌بندی محکم را به‌راحتی از بین برد. از طرفی سارق نمی‌تواند حتی یک شاخه از این بسته‌بندی جدا کند.
7. نگهداری محصولی که به این روش بسته‌بندی شده است، بسیار راحت‌تر بوده و احتمال ایجاد آسیب به آن، به‌شدت کاهش می‌یابد. همچنین نظم انبار محل نگهداری این‌گونه محصولات نیز در این روش بیشتر خواهد بود.

در هر بندیل میلگرد چه تعدادی از این محصول وجود دارد؟

عدد مشخصی برای تعیین تعداد شاخه‌ بندیل میلگرد وجود ندارد. در واقع، معیار اندازه‌گیری بسته‌بندی‌ها بر اساس وزن است. یعنی در هر بسته‌بندی میلگرد می‌توان حدود 2 تا 5 تن از این محصول را جا داد.

برای به‌دست‌آوردن تعداد شاخه بندیل، باید وزن کلی را به وزن هر میلگرد تقسیم کنید. برای مثال: میلگرد سایز 12 دارای وزن دقیق 10.5 کیلوگرم است. بنابراین در هر بندیل می‌توان بین 150 تا 450 شاخه قرار داد. پس به هیچ عنوان نمی‌توان بیشتر از 450 شاخه در هر بسته میلگرد قرار داد؛ یعنی وزن بندیل نباید بیشتر از ۵ یا نهایتا ۵.۵ تن باشد. این محدودیت به‌دلیل راحتی و ایمنی خود محصولات و نیروی انسانی در فرایند حمل‌ونقل تعیین شده است.

توجه داشته باشید که وزن هر میلگرد با قطر مشخص، می‌تواند در بازه محدودی نوسان داشته باشد. بنابراین عدد به‌دست‌آمده بعد از تقسیم وزن بندیل به وزن شاخه، معمولا دارای عدد اعشار است. این نتیجه کاملا طبیعی بوده و کافی است عدد به‌دست‌آمده را رند کنید.

بسته‌بندی محصولات فولادی با استفاده از بندیل چگونه انجام می‌شود؟

این کار مانند هر فرایند دیگری مراحل خاص خود را دارد. بستن تسمه به دور شاخه‌های میلگرد، فرآیندی مکانیکی است و به‌وسیله دستگاه‌های مخصوص انجام می‌شود. در این روش، مراحل زیر به ترتیب طی می‌شود:

• ابتدا تعداد شاخه به‌وسیله سیستم‌های کامپیوتری و الکترونیکی مشخص شده و به دستگاه داده می‌شود.
• در مرحله بعدی، انتهای شاخه‌های میلگرد با هم تراز شده و آماده بسته‌بندی می‌شوند.
• بعد از آماده‌شدن میلگردها، دستگاه بندیل میلگرد، بندیل فلزی را به دور شاخه‌ها می‌بندد.

بسته‌بندی محصولات با بندیل چه اصولی دارد؟

چندین قانون مهم در این زمینه وجود دارد که در ادامه شرح داده می‌شود:

• میلگردها با توجه به خصوصیات انعطاف‌پذیری و پارامترهای مکانیکی بندیل‌گذاری می‌شوند.
• از میان محصولات فولادی، فقط میلگرد، پروفیل و لوله‌هایی که حجم کم دارند را می‌توان با این روش بسته‌بندی کرد.
• میلگردهای موجود در یک بندیل باید دارای طول یکسان باشند.
• بندیل‌گذاری آرماتورها به دو حالت کلاف و شاخه انجام می‌شود. تعیین این حالت به گرید فولادی که در ساخت آن به‌کار رفته و قطر میلگرد بستگی دارد.
• محصول از جنس فولاد نرم (S240) و فولاد نیمه‌سخت (S340,S400) اگر دارای قطرهای مساوی و کمتر از ۱۲ میلی‌متر باشد، به‌صورت شاخه و کلاف بسته‌بندی می‌شود.
• فولاد نرم اگر که دارای قطر برابر یا بزرگ‌تر از ۱۲ میلی‌متری باشد، در بسته‌بندی شاخه‌ای قرار می‌گیرد.
• فولاد سخت (S500) که جنس آن‌ها سخت است، به‌صورت شاخه مستقیم بسته‌بندی می‌شوند.
• برای دسته فولادهای سخت (S500) بسته‌بندی میلگردها به شکل شاخه مستقیم انجام می‌شود.
• میلگردهای فولاد سخت به روش کلاف بسته‌بندی نمی‌شود؛ چراکه در این روش، میلگردها باید به‌صورت حلقه‌ای خم شوند. انجام این عملیات روی فولاد سخت یا فولاد با قطر بالا باعث آسیب به میلگرد می‌شود.
• به‌طور تقریبی وزن هر بندیل باید حدود ۲ تا ۵/۵ تن باشد.
• بسته میلگرد باید حاوی حداقل ۴ عدد میلگرد باشد؛ البته به شرط آنکه به یک تیر یا مقطع دیگری بر روی کامیون تحویل بار بسته شده باشد.
• میلگردهای با سایز بالاتر از ۱۱ اجازه بسته‌شدن همراه با تیرآهن را ندارند.
• بندیل‌های میلگرد با قطر، شکل و شناسه یکسان، اصطلاحا بهر گفته می‌شود.
• برای بارهای میلگرد با وزن بیشتر از ۲۵ تن، هنگام تحویل بار باید گواهی‌نامه فنی را بررسی کرد. این گواهینامه شامل نام و آدرس کارخانه تولیدکننده میلگرد، تاریخ صدور و نشان مشخصه کارخانه است.
• بندیل میلگردهای آلیاژی با علائمی مانند CU:A3، JU:A2 یا SA:A4 به ترتیب برای میلگردهای آلیاژی آج ۴۰۰، آج ۳۴۰ و آج ۵۰۰ به‌کار برده می‌شود.
• باید مشخصات مربوط به ترکیب شیمیایی و کربن معادل رنگ انتخاب‌شده برای مقطع محصول و علامت حک‌شده روی پلاک‌ها هنگام تحویل بار بررسی شود.
• اگر میلگرد سایز 12 که دارای وزن 10 کیلوگرم است در بسته‌بندی قرار گیرد، هر بندیل 5 تنی را تقسیم بر 10.5 کیلوگرم کرده تا تعداد شاخه‌های موجود در هر دسته به‌دست آید. به این ترتیب تعداد شاخه هر بندیل برابر با 450 شاخه است.
• میلگردها به دو صورت کلاف یا شاخه در بسته‌بندی قرار داده می‌شوند. اینکه کدام میلگردها به‌صورت شاخه و کدام به‌صورت کلاف، به مشخصات مکانیکی و ساختاری آن بستگی دارد.
• میلگردها علاوه‌بر سختی و نرمی، از نظر آجدار و بدون آج بودن هم در دسته‌های مجزا قرار می‌گیرند. میلگرد بدون آج همان میلگرد A1 است و میلگرد آجدار به 3 دسته A2، A3 و A4 تقسیم می‌شوند. هرکدام از این محصولات شکل آج و خواص مکانیکی متفاوتی داشته و در دسته‌های مجزا بسته‌بندی می‌شوند.
• تعداد شاخه و وزن هر بندیل میلگرد در هر کارخانه، استاندارد متفاوتی دارد.
• مراحل بسته‌بندی میلگرد به این روش، مکانیکی انجام می‌شود.

نگهداری و انبارداری بندیل های میلگرد چه اصولی دارد؟

انبارداری این بسته‌بندی‌ها نیز اصول و قواعد خود را دارد که مهم‌ترین آن‌ها به شرح زیر است:

1. بندیل‌های میلگرد با وزن کمتر از ۲۵ تن و بارهای ترکیبی از انواع محصولات تولیدی کارخانه را فقط باید از نمایندگی‌ها و بنگاه‌های آهن‌آلات خریداری کرد. البته در این شرایط با توجه به اضافه‌شدن هزینه‌های مربوط به نگهداری، هزینه نهایی نسبت به بار تحویلی از کارخانه تولیدی بیشتر می‌شود.
2. بندیل‌های میلگرد باید در محلی تمیز و عاری از رطوبت نگهداری شود تا دچار خوردگی و زنگ‌زدگی نشوند.
3. حمل‌ونقل این بسته‌بندی‌ها باید به شکلی باشد که دچار خمیدگی نشده و تا حد ممکن از هرگونه ضربه و بریدگی در آن جلوگیری شود.
4. نباید به هیچ عنوان این بسته‌بندی‌های را به‌طور مستقیم بر روی زمین قرار داد؛ یعنی این محصولات باید یک پوشش مناسب داشته باشند.

قیمت بندیل میلگرد چگونه محاسبه می‌شود؟

قیمت هر بندیل میلگرد بر اساس فاکتورهای مختلف تعیین می‌شود. وزن بندیل بر حسب کیلوگرم یا تن، اساسی‌ترین این فاکتورها است. با توجه به وزن بندیل و قیمت روز میلگرد، قیمت نهایی این بندیل حساب می‌شود. بنابراین لازم است که قیمت روز میلگرد همواره در دسترس شما باشد تا بتوانید قسمت هر بسته‌بندی را محاسبه کنید.

توجه داشته باشید که در محصولات صادراتی، قیمت هر بندیل میلگرد فقط به‌صورت تن اعلام می‌شود و معیار کیلوگرم کاربردی ندارد.

جدول تعداد میلگرد در هر بندیل

جدولی برای تعیین تعداد میلگرد در هر بندیل طراحی شده است که کار کاربران را راحت می‌کند. جدول بندیل میلگرد تولیدشده بر اساس استاندارد ASTM  به صورت زیر است:

خلاصه کلام

بندیل محصولی است که دورتادور میلگرد، پروفیل، یا لوله‌های دارای قطر کم پیچانده می‌شود. کاربرد این محصول دسته‌بندی و محافظت از مقاطع فولادی مانند میلگرد یا سایر مقاطع فولادی است.

خیلی از اوقات یک پلاک بر روی بندیل نصب شده و اطلاعات مربوط به مقاطع هر دسته بر روی آن درج می‌شود. این اطلاعات شامل نام یا نشان تجاری سازنده میلگرد، وزن بسته‌بندی کارخانه برحسب کیلوگرم، نوع و نمره میلگرد (قطر اسمی)، شماره بسته یا بهر، شماره ذوب، نشان استاندارد ملی ایران، علامت تاییدیه کنترل کیفی از طرف سازنده و مشخصه سازنده میلگرد و نوع میلگرد تولیدی بر اساس استاندارد کارخانه سازنده است.

وزن بندیل چیزی مابین ۲ تا ۵ تن است و تعداد محدودی از محصول را در خود جا می‌دهد. همچنین این نوع بسته‌بندی قوانین و اصول خاص خود را دارد تا ایمنی نیروی انسانی نیز علاوه‌بر محصول‌ موردنظر حفظ شود.