معرفی انواع میلگرد موجود در بازار ایران

انواع میلگرد موجود در بازار ایران، رنج گسترده‌ای از محصولات را در برمی‌گیرد. این محصول براساس سایز میلگرد، کاربرد، استاندارد، جنس و حتی ویژگی‌های ظاهری در دسته‌های مختلفی قرار می‌گیرد. به طور کلی، بازار میلگرد ایران یکی از قطب‌های تولید این محصول استراتژیک در جهان محسوب می‌شود.

اهمیت میلگرد در بازار فولاد ایران به اندازه‌ای است که تعیین برآورد هزینه‌های پروژه‌های ساختمانی، بسته به نرخ روز میلگرد بالا و پایین می‌شود. از طرفی کارخانه‌ها و واحدهای تولیدی زیادی در ایران به تولید میلگرد در انواع و اقسام مختلف مشغول هستند. در اینجا قرار است با انواع میلگرد که در بازار ایران عرضه می‌شود، آشنا شوید.

درباره میلگرد و کاربردهای آن

میلگرد یکی از انواع پروفیل با طول زیاد و مقطع توپر و گرد است؛ این محصول در دنیا با نام Rebar شناخته می‌شود. جالب است بدانید که Rebar از عبارت reinforcing bars به معنای میله‌های تقویت‌کننده گرفته شده است؛ این عبارت کاربرد دقیق میلگرد را مشخص می‌کند. تقویت بتن یکی از مهم‌ترین کاربردهای میلگرد به حساب می‌آید.

درواقع هدف از به‌کارگیری میلگرد، افزایش مقاومت کششی بتن است. بتن همان اندازه که از نظر مقاومت فشاری قدرتمند عمل می‌کند، در مقابل نیروهای کششی ضعیف است. بنابراین میلگرد در بافت بتن، با هدف بالابردن مقاومت کششی این مصالح پرکاربرد مورداستفاده قرار می‌گیرد.

از آنجایی‌که ضریب انبساط میلگرد با بتن برابر است، بتن و در نتیجه سازه‌ای که به میلگرد مجهز شده است، توان باربری بیشتر، شکل‌پذیری آسان‌تر و البته عمر طولانی‌تری خواهد داشت.

اما از میلگرد به‌جز تقویت یا مسلح کردن بتن، استفاده‌های دیگری نیز می‌شود. در ادامه علاوه‌بر انواع میلگرد، با کاربردهای تخصصی هر نوع آشنا خواهید شد.

انواع میلگرد براساس ویژگی‌های ظاهری

ویژ‌گی‌های ظاهری این محصول را به 2 دسته کلی زیر تقسیم می‌کنند:

میلگرد ساده

این محصول که با عنوان میلگرد A1 نیز شناخته می‌شود، دارای سطح صاف و بدون برجستگی است. کربن موجود در متریال این محصول کمتر از دیگر انواع است که همین ویژگی باعث شده انعطاف‌پذیری، شکل‌پذیری و جوش‌پذیری میلگرد ساده بسیار قابل قبول باشد.

سایز میلگرد ساده از ۶ تا ۲۰ میلی‌متر بوده که درواقع قطر سطح مقطع آن را نشان می‌دهد. استاندارد ملی ایران برای میلگرد ساده برابر با شماره ۳۱۳۲ است و با مشخصه س۲۴۰  نشان داده می‌شود.

میلگرد آجدار

این محصول در سرتاسر سطح خود دارای برجستگی‌هایی به‌نام آج است. میلگردهای آجدار مقاومت و سختی بالاتری نسبت به میلگردهای ساده دارند. البته انواع مختلفی از میلگرد آجدار وجود دارد که هرکدام ویژگی‌های متفاوتی نیز دارند.

انواع میلگرد در ایران براساس نوع آج

میلگرد آجدار را می‌توان به چند دسته مختلف تقسیم‌بندی کرد:

میلگرد A1

این محصولات در رده میلگردهای ساده و بدون آج قرار دارند که از آن‌ها می‌توان در اکثر موارد برای صنایع مختلف استفاده کرد. این محصولات از لحاظ سختی در رده میلگردهای نرم قرار دارند. همچنین تنش جاری و گسیختگی این سری میلگردها به ترتیب 2300 و 3800 کیلوگرم بر سانتی‌متر مربع است. تغییرات پلاستیکی در این نوع محصولات تقریبا 25 درصد تعریف شده است.

عمده کاربردهای این محصول به‌دلیل کم‌بودن میزان کربن در ترکیبات شیمیایی، در جوشکاری و آهنگری است.

میلگرد A2

این محصول دارای آج‌هایی به شکل مارپیچ است؛ یعنی سرتاسر سطح این محصول به شکل یکنواخت یا دوکی آجدار شده است. استاندارد ملی این محصول شماره ۳۱۳۲ است که با دو مشخصه آج ۳۴۰ و آج ۳۵۰ معرفی می‌شود. میلگرد A2 با عنوان میلگرد نیمه‌سخت نیز شناخته می‌شود؛ چراکه نسبت به دیگر میلگردهای آجدار سختی کمتری دارد. از طرفی مقاومت این محصول از مقاومت میلگرد ساده بیشتر است. اجرای دیوارهای برشی و ساخت خاموت، دو کاربرد مهم میلگرد نوع A1  است.

میلگرد A3

این محصول در سرتاسر سطح خود دارای آج‌های جناقی‌شکل است. میلگرد A3 با علامت مشخصه آج ۴۰۰ و آج ۴۲۰  در استاندراد ملی ایران معرفی می‌شود. میلگرد A3 نسبت به نوع قبلی، درصد کربن بیشتری دارد؛ به همین دلیل مقاومت این محصول نسبت به میلگرد A2  بیشتر است. از طرفی همین کربن بیشتر باعث کمترشدن قابلیت شکل‌پذیری و جوش‌پذیری آن شده است.

میلگرد نوع A4

این محصول در سطح خود دارای آج‌های عرضی دوکی‌شکل است. چون میزان کربن موجود در این محصول بسیار بالا است، به همین دلیل از سختی قابل توجهی نیز برخوردار است. همچنین انعطاف‌پذیری، شکل‌پذیری و دوام و استحکام این محصول از انواع دیگر بیشتر است. میلگرد A4 در استاندراد ۳۱۳۲ با نشان آج ۵۰۰ و آج ۵۲۰ معرفی می‌شود.

تنوع بازار میلگرد ایران براساس جنس

در ایران تنوع قابل توجهی در بازار میلگرد وجود دارد. پرفروش‌ترین میلگردها با جنس‌های مختلف عبارتند از:

میلگرد فولادی ضد زنگ

میلگرد استنلس استیل و میلگرد استیل دو نمونه از این محصول است. پل‌ها، بزرگراه‌ها و انواع ساختمان با استفاده از این نوع میلگرد ساخته می‌شود. در این محصول آلیاژ آهن با ۱۰.۵ درصد کروم به‌کار رفته است؛ این ترکیب مقاومت محصول در برابر خوردگی و زنگ‌زدگی را افزایش داده است. مقاومت محصول ۱۵۰۰ برابر بیشتر از میلگرد سیاه است. همچنین مقاومت این محصول در برابر حرارت نیزبسیار بالا است. طبیعی است که میلگرد فولادی ضد زنگ، قیمت بالاتری نسبت به دیگر انواع داشته باشد.

میلگرد فولاد کربنی

میلگرد سیاه، نام دیگر این محصول بسیار پرکاربرد در ایران است. قدرت و مقاومت کششی بالا، دو ویژگی مهم این محصول است. با این وجود این نوع میلگرد در برابر رطوبت ضعف داشته و به‌راحتی زنگ می‌زند. بنابراین میلگرد سیاه برای مناطق مرطوب مناسب نیست.

میلگرد اروپایی

ویژگی مهم این محصول، خم‌پذیری و قیمت مقرون‌به‌صرفه آن است. دلیل خم‌پذیری بالا نیز، وجود منگنز در ترکیبات آن است. البته انعطاف بالای این میلگرد باعث شده که برای استفاده در مناطق زلزله‌‌خیز یا دارای شرایط آب‌وهوایی نابسامان مانند طوفان و گردباد کارایی نداشته باشد.

میلگرد گالوانیزه

میلگرد گالوانیزه همان میلگرد سیاه است که با پوششی از جنس روی یا همان گالوانیزه پوشانده شده است. همین لایه روی، مقاومت این محصول را در برابر خوردگی تا ۴۰ برابر افزایش داده است. این محصول مقاومت و استحکام بیشتری نسبت به میلگرد اپوکسی داشته و همچنین گران‌تر است.

میلگرد با پوشش اپوکسی

این محصول از میلگرد سیاه که با روکشی از جنس اپوکسی پوشانده شده است، ساخته می‌شود. مقاومت کششی این دو محصول شبیه یکدیگر است. به‌دلیل وجود همین پوشش اپوکسی، این نوع میلگرد در برابر زنگ‌زدگی مقاومت بسیار زیادی دارد. جالب است بدانید با وجود اینکه پوشش اپوکسی این میلگرد بسیار ظریف است، اما از نظر مقاومت در برابر خوردگی، ۷۰ تا ۱۷۰۰ برابر مقاوم‌تر از فولاد کربنی است. قیمت آن نیز با وجود پوشش اپوکسی از قیمت میلگرد سیاه بیشتر است.

میلگرد کامپوزیتی

در صنایع هوافضا، خودروسازی، سازه‌های دریایی و ساخت‌وساز انواع بناها، از این نوع میلگرد استفاده می‌شود. این محصول که با عنوان میلگرد FRP به معنای میله‌های کامپوزیتی پلیمری تقویت‌شده با الیاف نیز نامیده می‌شود، از نوعی فیبر تشکیل شده است؛ بنابراین قابلیت خم‌شوندگی در این محصول وجود ندارد. با این وجود مقاوت و استحکام این محصول بسیار بالا بوده و در عین حال بسیار سبک است. به همین دلیل این محصول از جمله میلگردهای گران‌قیمت محسوب می‌شود.

انواع میلگرد در ایران براساس سایز

سایز میلگرد معیاری برای نشان‌دادن قطر سطح مقطع آن است. این محصول از نظر قطر از ۸ تا ۵۰ میلی‌متر در بازار ایران وجود دارد. البته قطرهای ۶ تا ۳۲ میلی‌متر از دیگر قطرهای پرکاربرد این محصول است.

بازار میلگرد ایران براساس استانداردها

استاندار میلگرد در ایران، استاندارد INSO3132 است. براساس این استاندارد، محصول‌ موردنظر را با عنوان میلگرد فولادی گرم‌نوردیده می‌شناسند. با این وجود استاندارد ملی میلگرد در ایران براساس استانداردهای جهانی زیر تعریف می‌شود:

• استاندراد روسی میلگرد GOST: استاندارد شماره GOST 5781-82 :1993 در استاندارد ملی ایران مورداستفاده قرار می‌گیرد. اصطلاح GOST مخفف GOvernment STandard Russia بوده و به استاندارد دولتی روسیه اشاره دارد. درواقع این استاندارد مجموعه‌ای از استانداردهای اتحاد جماهیر شوروی را معرفی می‌کند.
• استاندارد آلمانی میلگرد DIN: استاندارد آلمانی مورداستفاده در استاندارد ملی ایران شماره ۳۱۳۲، شامل DIN 488-1:2009 ، DIN 488-2:2009 و DIN 488-3:2009 است. اصطلاح DIN مخفف Deutsches Institut für Normung بوده و به موسسه آلمانی استانداردسازی اشاره دارد. کیفیت، عملکرد، ابعاد و ویژگی‌های فنی در این استاندارد لحاظ شده است.
• استاندارد بریتانیایی میلگرد BS: استاندارد ملی ایران از استاندارد BS 4449:2005+A2:2009 استفاده می‌کند. همچنین در خیلی از صنایع انگلیس، این استاندارد معروف به‌کار گرفته می‌شود.
• استاندارد بین‌المللی میلگرد ISO: استانداردهای ISO 6935 -1:2007 و ISO 6935 -2:2007 از مراجع استفاده شده در استاندارد ملی ایران ۳۱۳۲ است. عبارت ISO مخفف the International Organization for Standardization بوده و به سازمان بین‌المللی استاندارد ایزو اشاره می‌کند. این استاندارد توسط کمیته‌های فنی سازمان ISO  تعیین می‌شود.
• استاندارد ژاپنی میلگرد JIS: استاندارد JIS G 3112 :2010 ژاپن در استاندارد ملی ایران شماره ۳۱۳۲ مورداستفاده قرار می‌گیرد. استانداردهای صنعتی ژاپن Japanese Industrial Standards (JIS) در صنایع مختلف ژاپن، معیار تولید و ارزیابی محصولات است.
• استاندراد بین‌المللی میلگرد: ASTM از این استاندارد بین‌المللی ASTM A 615/A 615M در استاندارد ملی ایران شماره ۳۱۳۲ استفاده می‌شود.

 برندهای میلگرد در ایران

در ایران به‌عنوان قطب تولید محصولات فولادی، کارخانه‌های زیادی در زمینه تولید انواع میلگرد فعالیت می‌کنند. شناخته‌شده‌ترین برندهای تولید میلگرد در ایران عبارتند از:

میلگرد ذوب آهن اصفهان

گواهی‌نامه استاندارد تولید با بالاترین سطح کیفی، گواهی‌نامه مطابقت میلگردهای گرید B500B از شرکت CARES انگلیس و گواهی‌نامه ایزو 9001 مدیریت کیفیت در زمینهٔ تولیدات شمش، تنها بخشی از دستاوردهای این برند است. میلگردهای تولیدشده در این کارخانه به 2 صورت ساده و آجدار و در دو نوع دوکی و یکنواخت، بر اساس استاندارد ملی ایران به شماره ۳۱۳۲ تولید و عرضه می‌شود. این برند شناخته شده، ظرفیت قابل توجهی در تولید میلگرد دارد.

میلگرد شاهین بناب

میلگرد آجدار ازجمله محصولات پرفروش کارخانه شاهین بناب است. این محصولات بر اساس استاندارد جهانی و در گریدهای A2 ،A3 و A4 تولید می‌شود. همچنین سایز میلگردهای این مجموعه از 8 تا 32 تنوع دارد.

میلگرد فولاد شاهرود

این برند، میلگردهای آجدار با شکل مارپیچ یا همان A2 در سایزهای 8 تا 32 میلی‌متر تولید می‌کند. مقاومت کششی این محصولات تا 5 هزار کیلوگرم بر سانتی‌متر، میزان تنش میلگرد تا 4 کیلوگرم بر سانتی‌متر و مقاومت کششی آن برابر با 6 هزار کیلوگرم است.

میلگرد آذر فولاد امین

میلگردهای آجدار این برند در سایز های 8 تا 23 میلی‌متر در بازار موجود است. به عبارتی این برند میلگردهای A2 را در سایز‌های 8 تا 10 و میلگرد A3 را در سایز‌های 12 تا 32 تولید می‌کند.

میلگرد راد همدان

استاندارد SNSO و BS 4449 بریتانیا از بزرگترین کارخانه‌های تولید میلگرد، یکی از دستاوردهای این برند است. انواع میلگرد ساده و آجدار با ظرفیت بالا در کارخانه فولاد راد همدان تولید می‌شود.

میلگرد سیرجان حدید جنوب

محصولات این برند معروف دارای استانداردهای RST34, B72, SAE J403, DIN10016 ASTM A510, DIN 17145, JIS G3503 است. همچنیسن این برند انواع میلگردهای A2 و A3 در سایزهای ۱۰ تا ۳۲ را تولید می‌کند.

میلگرد ظفر بناب

این برند میلگردهایی در سایزهای 8، 10، 12، 14، 16، 18، 20، 22، 25 و 28 و در دو گرید A2 و A3 تولید می‌کند.

میلگرد فولاد ابهر

همه محصولات این کارخانه بر اساس استاندارد ملی 3132 تولید می‌شود. میلگردهای تولیدشده توسط این برند، در گرید A2 و A3 و به‌صورت شاخه‌ای و کلاف عرضه می‌شود. انواع سایزهای 8 تا 28 تولید میلگرد فولاد ابهر در بازار ایران موجود است.

سخن پایانی

با توجه به تمامی نکات گفته‌شده در این مقاله، شما می‌توانید به‌راحتی انواع میلگردهای ساده و حتی آجدار را بشناسید و با آگاهی کامل نسبت به خرید این محصول اقدام کنید. به‌طور کلی، میلگردهای گریدهای مختلف از نظر شکل ظاهری، خواص مکانیکی و حتی کاربرد با هم تفاوت‌های زیادی دارند و شما باید با توجه به کاربرد موردنظر، یکی از آن‌ها را برای پروژه خود خریداری کنید.

امیدواریم در این مقاله از بلاگ مهدفولاد به سوالات شما در مورد انواع میلگردها، کاربرد و ویژگی‌های آن‌ها به‌طور کامل پاسخ داده باشیم. اگر سوال یا نظری در مورد انواع میلگردهای موجود در بازار دارید، می‌توانید آن‌ را در بخش نظرها با ما به اشتراک بگذارید.